Zamek
Zamek w Tykocinie został zrekonstruowany na fundamentach XVI wiecznego zamku królewskiego Króla Polski i Wielkiego Księcia Litwy - Zygmunta Augusta. Rekonstrukcja bryły została przeprowadzona na podstawie danych archeologicznych i źródeł historycznych. Teren zamku został także dokładnie zbadany pod kątem archeologicznym. Aktualnie funkcjonująca część zamku obejmuje – skrzydło południowe z basztami: Turmą i Rogową oraz część skrzydła północno-zachodniego. W odbudowie jest baszta Biała i część skrzydła północnego. W zamku znajduje się Muzeum, Restauracja oraz Pokoje Gościnne.
Do najciekawszych epizodów historii budowli należą m.in.:
- Zamek był przez kilkanaście miesięcy nekropolią zmarłego monarchy Zygmunta Augusta
- Na zamku urzędował wielki humanista Renesansu - starosta tykociński – Łukasz Górnicki
- Gościli tu także królowie: Zygmunt III z rodziną, Władysław IV oraz car Rosji Piotr I
- Na zamku August II Mocny ustanowił ORDER ORŁA BIAŁEGO
- W czasie Potopu szwedzkiego na zamku przebywał i zmarł Janusz Radziwiłł
- Zamek zdobył Paweł Sapieha zwyciężając Szwedów
- Zamek został nadany za zasługi Stefanowi Czarnieckiemu
- Jan Klemens Branicki w połowie XVIII rozebrał zamek na budulec
Historia miejsca, do którego Was zapraszamy, zaczyna się ponad pół tysiąca lat temu. W ciągu tych pięciuset lat zdarzyło się tu naprawdę wiele. Zamek odwiedzali królowie i goście z odległych krajów, był też świadkiem wojen, sporów między bogatymi rodami oraz wielkiej zdrady. Dwukrotnie zniszczony - dwa razy powstawał z ruin. Kilka razy miał też swoje pięć minut w dziejach Rzeczypospolitej. Ale zacznijmy od początku.
Pierwszymi historycznymi właścicielami narwiańskiej wyspy, gdzie dziś stoi Zamek, była przebogata rodzina litewskich możnowładców - Gasztołdowie. To oni wznieśli tu drewnianą warownię, która kilkadziesiąt lat później padła ofiarą zawiści niedalekich sąsiadów - Radziwiłłów - i doszczętnie spłonęła. Gasztołdowie wkrótce stracili jednak znacznie więcej - rodzina wygasła w roku 1542 a ich fortuna przypadła władcom Polski i Litwy. Właśnie w tym momencie zaczynają się królewskie dzieje tego miejsca, w tle których pojawia się postać słynnej Barbary Radziwiłłówny.
Kiedy młody Zygmunt August otrzymał spadek po Gasztołdach, postanowił zbudować, na zgliszczach ich warowni w Tykocinie, duży ceglany zamek. Dzięki otaczającym go wodom i bagnom Narwi był to znakomity system obronny. Na tyle ważny by stworzyć w nim największy arsenał Rzeczypospolitej końca XVI wieku i przez następne pół wieku inwestować w jego rozwój i rozbudowę. Czy kolejni królowie inwestowaliby tu tak wiele swych cennych pieniędzy, gdyby to miejsce było dla nich bez znaczenia?
A tak się składa, że władcy chętnie odwiedzali tykociński zamek. Zygmunt August, Stefan Batory, dwaj Wazowie: Zygmunt III i Władysław IV, August II Mocny a nawet sławny car Rosji - Piotr Wielki. Jeden z nich nawet przez pewien czas spoczywał tu po swej śmierci. Który? Tego dowiecie się odwiedzając Zamek w Tykocinie.
Oprócz goszczenia władców za ich życia a nawet po śmierci - niczym sam Wawel - tykocińska twierdza była świadkiem jeszcze jednej przygody, zakończonej arcyważnym wydarzeniem. W listopadzie roku 1705, w trakcie wielkiej wojny północnej August II Mocny po bardzo niebezpiecznej podróży dotarł na Zamek, gdzie przyjął go Piotr Wielki. Car przyjmował króla Rzeczypospolitej w polskim zamku! Jednak to nie koniec - to właśnie wtedy, właśnie na Zamku w Tykocinie August II po raz pierwszy wręczył Order Orła Białego - do dziś najstarsze i najwyższe polskie odznaczenie.
Widać zatem, że wojny również nie omijały naszego Zamku: od potopu szwedzkiego, poprzez wojnę o sukcesję polską, skończywszy na powstaniu styczniowym. Na przestrzeni dziejów doszło do czterech bitew o Tykocin. Co ciekawe - dwie z nich zakończyły się zniszczeniem Zamku. Ostatecznie rozbierany od roku 1734 i popadający stopniowo w ruinę i zapomnienie, nieomal nie skończył na „śmietniku historii”. Na szczęści dzięki długim i żmudnym badaniom naukowym i rozpoczętym na przełomie XX i XXI wieku pracom rekonstrukcyjnym możemy dziś znowu podziwiać zachodnią i południową część Zamku w Tykocinie: podziemia, znakomitą Salę Szklaną czy wieżę więzienną